سلام علیکم و رحمة الله و برکاته
درباره آیه " لقد رضی الله عن الذین امنوا اذ یبایعونک تحت الشجرة ....الی آخر "، سابقا فرموده اید که خدا زمان بیعت آنها با رسول الله از آنان راضی شد، یعنی رضایت خدا از ایشان منحصر به این عمل بوده است .
اما خدا می فرماید " خدا از مومنین راضی شد " و این بیعت کنندگان را – که ابوبکر و عمر از آنها بودند – مومن می داند، و در آخر آیه کسانی را که ایمانشان را با عمل صالح قرین نمایند به بهشت وعده می دهد. پس چطور ما می آییم و اینها را تکفیر می کنیم.
چرا خدا بدون ذکر صفت ایمان نگفت " خدا از کسانی که با تو زیر درخت بیعت کردند راضی شد " و سپس کسانی را که حقیقتا ایمان آورده باشند و عمل نیک انجام دهند را به بهشت وعده بدهد، تا ادعای ما درباره عدم ایمان حقیقی تمام افرادی که زیر درخت بیعت کردند صحیح باشد؟
می دانم اینطور نیست که خدا آنچه را ما می خواهیم بگوید، اما خدا در ابتدای آیه ایشان را مومن دانسته است، لطفا پاسخ بدهید.
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على سيدنا محمد وآله الطيبين الطاهرين ولعنة الله على أعدائهم أجمعين
سلام عليكم ورحمة الله وبركاته.
هر تعبیری که در قرآن کریم با صیغه الذین امنوا یا المومنین وارد شده است به این معنا نیست که این اشخاص حقیقتا و به راستی ایمان آورده بودند، بلکه در بسیاری اوقات مقصود از آن " کسانی است که ادعای ایمان دارند " ، لذا مشاهده می کنید که خدا در قرآن می فرماید : " ای کسانی که ایمان آوردید ، به خدا و رسولش ایمان بیاورید " ( نساء 137 ) یعنی ای کسانی که ادعای ایمان دارید، حقیقتا به خدا و رسولش ایمان بیاورید.
در مقام مورد بحث نیز خدا فرموده است :
”لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْـزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا“. (الفتح: 19)
و رضایت را مشروط به شروطی کرده است، بنابراین کسی که حقا ایمان بیاورد و اسم مومن بر او صدق کند خدا از او راضی است اما کسی که صرفا مدعی ایمان باشد و بیعتش را بشکند مذموم خواهد بود، لذا خدا می فرماید :
إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا“ (الفتح: 11).
آنها كه با تو بيعت مى كنند در حقيقت با خدا بيعت مى نمايند، و دست خدا بالاى دست آنهاست ، هر كس پیمانش را بشکند به زيان خود شكسته است و آنكه نسبت به عهدى كه با خدا بسته وفا كند به زودى پاداش عظيمى به او خواهد داد.
بنابراین می فهمیم کسانی بوده اند که ممکن بود بیعت را بشکنند و به این ترتیب رضایت خدا درباره آنان منتفی باشد و این بیعت شکستن دلیل بر عدم ایمان حقیقی آنهاست. و ثابت شده است که ابوبکر و عمر و عثمان علیهم لعائن الله از کسانی بودند که بیعتشان را شکاندند، چرا که شرط بیعت فرار نکردن است، چنانچه مسلم از جابر چنین روایت کرده است:
ما در روز حدیبیه هزار و چهارصد نفر بودیم که بیعت کردیم، و عمر دستش را زیر درخت سمره گرفت و گفت بیعت کردیم که فرار نکنیم و بر مرگ بیعت نکردیم . ( صحیح مسلم ، ج 6 ص 25 )
و ابن ابی شیبه از حکم بن عتیبه چنین روایت کرده است :
هنگامی که روز جنگ حنین مردم از پیامبر فرار کردند حضرت می گفتند من پیامبر هستم و این سخن دروغ نیست، من فرزند عبدالمطلب هستم، اما جز چهار نفر کسی با رسول خدا نماند ! سه نفر از بنی هاشم و مردی از غیر ایشان، علی بن ابیطالب و عباس که در جلوی پیامبر بودند، و ابوسفیان بن حارث عنان را گرفته بود و ابن مسعود در سمت چپ ایشان بود. ( مصنف ابن ابی شیبه ج 7 ص 417 )
بنابراین از آنجا که ابوبکر و عمر و عثمان از این چهار نفر نبودند، می دانیم آنها از کسانی بوده اند که در جنگ حنین فرار کردند. پس ایشان شرط بیعت را زیرپا گذاشته و بیعت را شکاندند، و این دلالت بر عدم ایمان واقعی آنها دارد و اینکه آنان به غضب الهی گرفتار شده اند و سرانجامشان جهنم است. چرا که خدای متعال می فرماید :
”وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ“. (الأنفال: 17).
و هر كس در آن هنگام به آنها پشت كند - مگر در صورتى كه هدفش كناره گيرى از ميدان براى حمله مجدد و يا به قصد پيوستن به گروهى از مجاهدان بوده باشد – او گرفتار غضب پروردگار خواهد شد و ماواى او جهنم است و چه بد جايگاهى است.
جميع الحقوق محفوظة © 1437-2016 هيئة خدام المهدي عليه السلام
